MÜZELER 

1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasından sonra, 1926 yılında Mevlevi Dergahı müze olarak ziyarete açılmıştır.

Türkiye’nin en çok ziyaretçisi olan müzelerden birisidir.

Müzede genel olarak Mevlevi etnografyasına ait eserler sergilenmektedir.

 

MEVLÂNA’NIN TÜRBESİ

 

Büyük Türk düşünürü Hz. Mevlâna’nın ölümü üzerine türbesi, Selçuklu Sarayı’ndan Alâmeddin Kayser ile Selçuklu Emiri Süleyman Pervane’nin karısı Gürcü Hatun tarafından Mimar Tebrizli Bedreddin’e yaptırılmıştır. Türbenin inşaatı 1274 yılında tamamlanmıştır.

Dört fil ayağı üzerinde yükselen türbenin üç tarafı açıktır. Üst örtüsü dıştan dilimli olup çinilerle kaplıdır. Türbe içten alçı üzerine kalem işi süslemelere sahiptir. Türbenin güney duvarında bu süslemelerin ne zaman ve kim tarafından yapıldığını açıklayan kitabe bulunmaktadır.

Türbe ilk yapımından sonra Karamanoğlları ve Osmanlılar döneminde onarımlar görmüştür. Türbenin ilk büyük onarımı, Karamanoğulları’ndan Alaeddin Ali Bey (1357 - 1398 ) zamanında yapılmıştır. Onarımda türbenin ilk külahı kaldırılmış yerine bu günkü dilimli gövdesi yaptırılmıştır. Ayrıca türbenin gövdesi ve külahı çinilerle kaplattırılmıştır. Türbe, Osmanlı Sultanı 2.Beyazıd zamanında önemli bir onarım daha görmüştür. Bu onarımda türbenin kalem işi süslemeleri Halepli Mevlevi Mehmet oğlu Abdurrahman’a yaptırılmıştır. Türbenin süslemelerinin bir kısmı 1926 yılında müzenin ilk müdürü Yusuf Akyurt tarafından tamir edilmiştir.

Türbe gövdesinde ve külahında bulunan çiniler 1964 yılında yapılan Kütahya çinileri ile yeniden kaplattırılmıştır.

 

 

 

SEMAHANE

Mevlevi Ayininin semanın yapıldığı yerdir. 17.50 x 17.50 m. ölçülerinde kare plana sahiptir. Dört filayağı üzerinde yükselen bir kübbe ile örtülüdür. Kubbesi geometrik ve bitkisel motiflerle süslenmiştir. Semahane de mutrip, kadınlar mahfeli ile erkekler mahfeli bulunmaktadır. Semahane Osmanlı Sultanı 2.Selim zamanında yapılmıştır.

Semahane de Mevlevi kıyafetleri, maden ve ahşap eserler ile musiki aletleri sergilenmektedir.

 

MESCİT

 

Semahenenin batı yönünde bulunan mescit 11.60 x 13.30 m. ölçülerinde kareye yakın bir plana sahiptir. Ana girişi batı yönde olup iki kanatlı kapısı cevizden kündekari tekniğinde yapılmıştır. Semahenden mescite girişi sağlayan küçük bir kapısı ile huzurdan girişi sağlayan Çerağ Kapısı bulunmaktadır. Mescidin zemini yerden 35 cm. yükseltilmiştir. Mescidin mermerden yapılmış mihrabı, ahşaptan yapılmış müezzin mahfeli ile taştan yapılmış kürsüsü orjinaldir.

Mescitte el yazması eserler, halı seccadeler, buhurdanlıklar ile Sakalı Şerif Kutuları sergilenmektedir.

 

DERVİŞ HÜCRELERİ

 

Müzenin batı yönünde bulunan Derviş Hücreleri 1584 yılında Osmanlı Sultanı 3. Murad tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi müzenin kitabeler seksiyonunda sergilenmektedir. Batı ve kuzey yönde yer alan Derviş Hücreleri 1927 yılında birkaç hücre dışında ara duvarları kaldırılarak koridor haline getirilmiştir. Derviş Hücrelerinden iki tanesi Şeyh Odası ve Derviş Odası olarak düzenlenmiştir. Salondaki vitrinler de tarikat eşyalarından pazarcı maşası, teber, keşkül, mütteka, nefir, posta çantası ile çatma ve kemha kumaşları sergilenmektedir. Ayrıca ziyaretçilerin bilgilenmesi için sinevizyon salonu bulunmaktadır.

 

MUTFAK

Derviş Hücreleri ile birlikte 1584 yılında yaptırılan mutfak 1867 yılında onarım görmüştür. Mutfak Mevlevilikte dervişlerin ve misafirlerin yemeklerinin pişirildiği yerdir. Ayrıca tarikata girmeyi kabul eden dervişlerin terbiye edildiği bölümdür. Dervişlerin çile süresi 1001 gündür. Bu süre içinde dervişlere 18 çeşit mutfak hizmeti yaptırılmıştır. Bu hizmetleri başarı ile tamamlayan dervişler hücre sahibi dede olurlardı.

Mutfakta; yapılan hizmetleri canlandıran mankenlerle bakırdan yapılmış mutfak eşyaları sergilenmektedir.

 

MEYDAN-I ŞERİF

1867 yılında onarım gören Meydan-ı Şerif Odası günümüzde Müdür Odası olarak kullanılmaktadır.Tavanı Barok üslupta yapılmış kalem işi süslemelidir.

 

ÇELEBİ DAİRESİ

 

Müzenin kuzey batısında Derviş Hücreleri’nin arka tarafındaki bahçe içerisinde yer almaktadır. Tek katlı olan bina bir salon ile dört odaya sahiptir. Salonun tavanı kalem işi süslemelidir.

 

ŞADIRVAN

 

Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim tarafından 1512 yılında yaptırılmıştır. Suyu Dutlu’dan getirilen şadırvan 1595 yılında Sultan Mehmet ve 1868 yılında Sultan Abdülaziz tarafından tamir ettirilmiştir. Şadırvanın 1932 yılında yıktırılan üst örtüsü 1990 yılında yeniden yaptırılmıştır.

16 dilimli şadırvanın ortasında bulunan mermer şadırvan göbeğinin Kütahya’dan Mevlâna’nın torunu Ulu Arif Çelebi’ye hediye olarak gönderildiği söylenmektedir.

 

ŞEB’İ ARÛS HAVUZU

 

Derviş Hücrelerinin önünde bulunan havuz mermerden altı köşeli olarak yapılmıştır.Suyun aktığı mermer ejder biçiminde yapılmıştır.

Eskiden mevleviler tarafından Şeb’i Arus yaz mevsimine denk geldiğinde bu havuzun etrafında sema yapmışlar bunun için bu havuza Şeb’i Arus Havuzu denilmektedir.

 

 

SELSEBİL

 

Bahçenin kuzeyinde Derviş Hücreleri’nin önünde bulunmaktadır.Selsebil Hemdem Said Çelebi (1814-1859) zamanında bugünkü kütüphane binasının karşısına yapılmış 1958 yılında bugünkü yerine taşıttırılmıştır. Selsebilin alınlığında Roma dönemine ait bir lahit kapağı yerleştirilmiştir.

Selsebilin aynalığındaki çanakcıklar 1-2-3-2-1 tertibiyle sıralanmıştır.

 

 

 

HÜRREM PAŞA TÜRBESİ

 

Klasik Osmanlı dönemi eserlerinden olan türbe sekizgen plana sahiptir.Gödene taşından yapılmıştır.Türbe 1529 yılında vezir İbrahim Paşa tarafından Karaman Beylerbeyi Hürrem paşa için yaptırılmıştır.Türbe içinde iki adet mermer sanduka bulunmaktadır.

 

HASAN PAŞA TÜRBESİ

 

Sekizgen planlı türbe kesme taştan yapılmıştır.Türbe 1573 yılında Karaman Beylerbeyi Hasan Paşa için yaptırılmıştır.Türbe içerisinde sanduka bulunmamaktadır. Türbe derğahın ilk kütüphanesi olarak kullanılmıştır.

 

FATMA HATUN TÜRBESİ

 

Sekizgen planlı türbe kesme taştan yapılmıştır. Türbe 1585 yılında Karaman Beylerbeyi Murad Paşa kızı Fatma Hatun için yaptırılmıştır.Türbe içerisinde mermer bir sanduka bulunmaktadır.

 

MEHMET BEY TÜRBESİ

 

Türbe dört yanı açık ,dört sütun üzerine kubbeli olarak yapılmıştır.1535 yılında Mehmet Bey İçin yaptırılmıştır.Türbe zemininde sandaku biçiminde mermer mezar taşı bulunmaktadır.

 

EFLAKİ DEDE TÜRBESİ

 

Müzenin doğu yönünde bahçe içerisinde bulunmakatadır. Türbe Mevlevilik hakkında menakıbnameler yazmış olan Ahmet Eflaki Dede’nin 1360 yılında ölümü üzerine yapılmıştır. Eyvan biçiminde yapılmış olan türbe büyük oranda yıkılmıştır.